政治暴力分析中的偏见
Сэргэн мандалт буюу Ренессанс (Франц: Renaissance, Итали: Rinascimento; ?ri? — ?дахин? буюу ?дахин т?р?х? гэсэн утгатай) нь дундад зууны ?еийн Европын соёл, урлагийг шинэчлэн сэргээж шинэ соёл урлаг бий болсон эрин ?е юм. Уг эрин ?е XIV зууны эхээс XVI зууны с??л ?е х?ртэл Италид ?ргэлжилсэн гэж судлаачид ?здэг ба м?н XVII зууны эхний хэдэн арван жил??дэд Англи, Испанид ?ргэлжилжээ.
Сэргэн мандалтын ?еийн онцлог шинж чанар нь соёл урлагийн нийгмийн шинж ба т??ний Антропоцентризм буюу “ерт?нцийн т?вийг х?н гэж ?здэг” сургаал юм. Тухайлбал энэ ?ед хамгийн т?р??нд х?н, х?ний ?йл ажиллагааг онцлон судалсанд оршино. М?н т??нчлэн эртний соёл урлагийг судлах болж т??ний “сэргэн мандалт”-ийг н?хц?лд??лсэн тул ийнх?? нэрлэж томъёолжээ. “Сэргэн мандалт” гэсэн нэр томъёог Жорж Вазари гэх мэт италийн х?м??нлэгийн ухааны судлаачид ашиглаж байжээ. Уг нэр томъёог орчин ?еийн утгын илэрхийллээр нь анх XIX зуунд Жюль Мишле хэрэглэжээ.
?ндсэн тодорхойлолт
[засварлах | кодоор засварлах]Соёл урлагийн шинэ парадигм (буюу т??ний систем) нь Европын нийгмийн харилцааны нэн чухал ??рчл?лт??дтэй холбоотойгоор ??ссэн.
Б?гд найрамдах улс болон хотуудын ?с?лт нь феодалын харилцаанд оролцдогг?й буюу гар урлалчид, м?жаан, худаалдаачид, банкны эзэд гэх мэтийн нийгмийн анги, давхарга ?с?х?д н?л??л?в. Дундад зуунд ??ссэн иерарх (шатлан захирах ёс)-ийн ?нэ цэнийн тогтолцоо, ялангуяа с?мийн соёл, т??ний догшин болон энгийн хандлага тэдэнд б?гдэд нь харийн, ?л мэдэх тогтолцоо байжээ. Улмаар хамгийн дээд баялаг бол х?н б?г??д хувь х?ний чанар, эрх ч?л??, т??ний идэвхтэй ?йл ажиллагааг судалдаг г?н ухааны шинжлэх ухаан болох х?м??нлэг ёс (гуманизм)-ыг ??сгэв.
Хотуудад с?мийн хяналтаас гадуур шашны бус ?йл ажиллагаа эрхэлдэг, ерт?нцийг ?зэх шинэ ?зэлтэй болсон шинжлэх ухаан, урлагийн т?в??д бий болж, ерт?нцийг ?зэх эртний ?зэлээс х?м??нлэг ёсны хязгаарг?й олон жишээг олж харж байв.
XV зууны дунд ?ед ном хэвлэн гаргах болсон нь ерт?нцийг ?зэх эртний ?злээс ?вл?гдс?н з?йл??д болон шинэ ?зл??д Европ даяар тархахад чухал ??рэг г?йцэтгэжээ.
Сэргэн мандалт анх Италид XIII-XIV зуунд Пизано, Жото, Орканья нарын удам оршин байхад ??ссэн б?г??д з?вх?н XV зууны 20-иод оноос л жинхэнэ утгаар бий болж, Франц, Герман болон бусад орнуудад энэ нь харьцанг?й с??лд бий болж тархсан ажээ.
XV зууны с??лд дээд х?гжил цэцэглэлтдээ х?рч, XVI зуунд Барокын маньеризм ??ссэнтэй холбоотой. Сэргэн мандалтын ?зэл санааны хямралыг давж гарчээ.

??сэл
[засварлах | кодоор засварлах]
Сэргэн мандалт нь 13-р зууны с??л ?еийн Флоренцоос ??сэлтэй гэдгийг ихэнх т??хчид х?лээн з?вш??рд?г ба Дантэ Алигери (1265-1321), Франческо Петрарка (1304-1375) нарын зохиолууд, Жиотто ди Бондоне (1267-1337)–гийн уран зураг нь сэргэн мандалтын ?еийн гол т?л??л?л болсон юм. Зарим эрдэмтдийн ?зэж байгаагаар эрдэмтэд, уран барилгачид, зураачид, зохиолчид зэрэг х?м??с хоорондын ?рс?лд??ний ?р д?нд сэргэн мандалт хэмээх ойлголт б?хий л салбарт бий болсон гэж ?здэг.
Сэргэн мандалт нь яагаад анх Итали улсад ??ссэн, чухам яагаад ??ссэн талаарх асуудал нь ?н??г х?ртэл маргаантай асуудлуудын нэг байсаар байгаа билээ. Тийм ч учраас ??ний гарал ??слийн тухай хэд хэдэн онол бий.
Сэргэн мандалтын ?еийн турш м?нг? болон урлаг нь гараас гарт дамжин явдаг байсан учир нь уран б?тээлчид амьдралаа залгуулах болон уран б?тээлээ туурвихад хэрэгцээт м?нг?? ?йлчл??лэгч, захиалагч нараасаа олдог байсан. Энэ нь уран б?тээлчид захиалагч нараасаа б?рэн хамаардаг байсан гэсэн ?г.
14-16 дугаар зууны ?ед Итали нь Ази болон Европ руу худалдаагаа ?рг?ж??лсний улмаас эд баялаг тэнд т?вл?р?х болжээ. Тироль дахь м?нг?ний уурхай нь м?нг?ний урсгалыг м?н нэмэгд??лсэн. Дорноос Загалмайтны армийн авч ирсэн чамин хээнцэр хэв маяг нь Женоа болон Венецийн х?гжил цэцэглэлтийг нэмэгд??лжээ[1].
Сэргэн мандалтын ?еийн Латин болон Грекийн ?е
[засварлах | кодоор засварлах]Дээд дундад зууны ?ед латин эрдэмтэд Грек болон Арабын байгалийн шинжлэх ухаан, философи, математикийн судалгааны ажлуудад т?вл?рч байсан бол Сэргэн мандалтын ?еийн эрдэмтэд Латин ба Грекийн утга зохиол, т??хийн б?тээл??дийг сэргээхэд гол анхаарлаа хандуулж байв.

Италийн нийгэм улс т?рийн байдал
[засварлах | кодоор засварлах]
Дундад зууны т?гсг?лийн Итали орон улс т?рийн ?в?рм?ц системтэй байсан. Итали нь нэгдсэн т?рт улсг?й, жижиг хот-улсууд болон газар нутгуудад хуваагдсан байдалтай байлаа: Италийн ?мн?д хэсэгт Наполийн вант улс, т?в хэсэгт Б?гд Найрамдах Флоренц Улс болон Папын улс, хойд болон баруун б?с нутагт Милан болон Женоа, з??н хэсэгт Венец оршин байв. 15-р зууны Итали нь Европын хамгийн хотожсон б?с нутгуудын нэг байлаа[2]. Олон хот Эртний Ромын ?еийн барилгуудын балгас дунд байрлаж байсан нь сэргэн мандалтын сонгодог м?н чанар нь Ромын эзэнт г?рний з?рхэн хэсэгт оршиж байсантай холбоотой хэмээн бодогдуулна[3].
Венец нь Дорнодтой худалдаа хийх Европын гол зангилаа, сайн чанарын шил ?йлдвэрлэгч хот байсан бол харин Флоренц нэхмэл эдлэлийн т?в байсан байна.
?е шатууд
[засварлах | кодоор засварлах]Сэргэн мандалтыг 4 ?е болгон хувааж авч ?знэ:
- Сэргэн мандалтаас ?мн?х ?е (XIV зууны 2-р хагас — XIV зуун
- Эхэн ?еийн Сэргэн мандалт (XV зууны эхэн ?е — XV зууны с??л ?е)
- Дээд Сэргэн мандалт (XV зууны с??л ?е —XVI зууны эхний 20 жил)
- С??л ?еийн Сэргэн мандалт ( XVI зууны дунд ?еэс —XVI зууны 90-ээд он)
Проторенессанс (Сэргэн мандалтаас ?мн?х ?е)
[засварлах | кодоор засварлах]Сэргэн мандалтаас ?мн?х ?е (Проторенессанс) нь дундад зууны романск, готик уламжлалтай г?н г?нзгий холбоотой ба Сэргэн мандалтын бэлтгэл шат юм. Энэ ?е нь хоёр дэд ?е?дэд хуваагдана: Жиотто ди Бондонегийн ?хлийн ?мн?х ?е, болон дараах ?е (1337 он). Хамгийн чухал нээлт??д болон гайхамшигт уран б?тээлчид нэгд?гээр дэд ?ед амьдарч ажиллаж байсан бол хоёр дугаар дэд ?е Италид тархсан хар ?хэл тахалтай холбоотой. Б?х нээлт??дийг з?н совингоороо хийж байсан ?е юм. XIII зууны с??лд Флоренцид Арнольфо ди Камбиогийн б?тээл болох гол с?мийн барилга – Санта Мариа дель Фьоре дуган баригдаж, дараа нь т??ний ажлыг Флоренцийн дуганы хонхыг урласан Жотто ?ргэлжл??лжээ. Сэргэн мандалтаас ?мн?х ?еийн урлаг нь хамгийн т?р??нд Никколо болон Жованни Пизано, Арнольфо ди Камбио, Андреа Пизано нарын баримал дээр илэрч байлаа.
Эхэн ?еийн Сэргэн мандалт
[засварлах | кодоор засварлах]“Эхэн ?еийн Сэргэн мандалт”-ын ?е нь Италид 1420-1500 онуудад ?ргэлжилсэн. Энэ 80 оны турш эртний урлагаас их ??рчл?гд??г?й боловч т??н дээр нэмж х?гж??лэхийг оролдож байв. Хэдий бага багаар х?гжиж байсан ч амьдралын н?хц?л болон соёл эрчимтэй ??рчл?гд?х тусам зураачид дундад зууны суурийг б?р м?с?н халж ??рсдийн б?тээлийн ер?нхий ?зэл санаандаа эртний урлагийн хэв маягийг шийдмэгээр хэрэглэж байв. Энэ ?ед Италийн урлаг эртний сонгодог хэв маягаар х?гжин дэвшиж байхад бусад орнуудад удаан хугацааны туршид уламжлалт готик хэв маягтай хэвээр байсан. Альпын нуруудаас хойд з?г р??, м?н Испанид Сэргэн мандалт д?нг?ж XV зууны с??л хэсэгт эхэлж т??ний эхэн ?е нь дараагийн зууны дунд ?е х?ртэл ?ргэлжилсэн байна.
Дээд Сэргэн мандалт
[засварлах | кодоор засварлах]Сэргэн мандалтын гуравдугаар ?ед х?гжил цэцэглэлт дээд хэмжээндээ х?рсэн тул “Дээд Сэргэн мандалт” гэж нэрлэжээ. Энэ ?е Италид ойролцоогоор 1500-1527 онуудад ?ргэлжилсэн. Энэ ?ед италийн соёл урлагийн н?л?? Флоренцоос гарч II Юлий Ромын пап болсоноор Ром руу шилжжээ. II Юлий пап энэрэнг?й сэтгэлтэй, зоригтой, санаачлагатай байсан б?г??д ??рийн ордондоо Италийн шилдэг зураачдыг цуглуулан маш чухал олон б?тээл??дийг захиалан туурвиулж, уран зургийг хайрлах сэтгэлийг ард олонд ??рийн биеэр ?лгэрлэн т?гээж байлаа. Энэх?? папын болон т??ний дотны албатуудын х?чээр Ром хот яг Периклийн ?еийн шинэхэн Афин шиг болон х?гжс?н юм. Ромд олон тооны дурсгалтай барилгууд баригдаж, гайхамшигт баримлууд б?тээгдэж, одоог х?ртэл ?нэ цэнээ алдааг?й х?р?г зургууд зурагдаж байсан б?г??д эдгээр урлагийн т?рл??д бие биетэйгээ харилцан ?йлчилж нэг нэгнээ дэмжих замаар х?гжжээ. Эртний урлагийг ил?? нарийн судалснаар урлагийн б?тээл б?рт сонгодог хэв маяг сууж, дундад зууныг санагдуулам шинж??д б?р м?с?н арилжээ. Хэдий эртний урлагийн шинж байдлыг ??рчл?лг?йгээр давтаж байсан ч зураач нарын ??рсдийн б?тээлч сэтгэлгээг хязгаарлаж чадсанг?й. Тэд авхаалж самбаа м?н т?с??л?н бодох чадвараа ашиглан эртний Грек-Ромын сонгодог урлагаас ??рт хэрэгтэй шинжийг сонгож ч?л??тэй б?тээлээ туурвиж байсан.
Хожуу ?еийн Сэргэн мандалт
[засварлах | кодоор засварлах]Хожуу ?еийн Сэргэн мандалт Италид 1530 оноос 1590-1620 он х?ртэл хамарчээ. Зарим судлаачид Хожуу ?еийн Сэргэн мандалтад 1630-аад оныг хамруулдаг. Энэ нь урлаг судлаачид, т??хчдийн дунд маргаан ??сгээд байгаа юм. Энэ ?еийн соёл болон урлагийг нэгдсэн нэршлээр нэрлэхэд т?в?гтэй байсан. Учир нь тэдний ??сэл илрэл нь хоорондоо маш их ялгаатай байжээ. Жишээлбэл, Британника нэвтэрхий тольд: “Сэргэн мандалт нь т??хэн нэгдмэл ?е байсан ба 1527 онд Ромын уналтаар т?гсг?л болсон” гэж тэмдэглэсэн байна. Ерт?нцийг ?зэх ?злийн з?рчл??д, м?н хямралын ?еийн уналтаас ??дэн Флоренцод янз б?рийн нийлмэл ?нг? болон муруй шугамаас б?рдсэн “тогтворг?й” урлаг - маньеризм газар авчээ. Коррежо ажиллаж байсан Пармад маньеризм урлагийг 1534 онд зураачийг ??д болсноос хойш дэлгэр??лжээ. Венецийн урлагийн уламжлал ?вд х?гжлийн ??рийн учир з?й байв: 1570 оны с??л х?ртэл тэнд Паллиадо, Тициан нар ажиллаж байсан б?г??д тэдний б?тээл Флоренц, Ромын хямралын ?еийн ?йл явдлуудтай холбоог?й байжээ.
Онцлог
[засварлах | кодоор засварлах]Урлаг
[засварлах | кодоор засварлах]
Италид Сэргэн мандалтын ?ед урлаг, т??ний дотор уран зураг ихэд х?гжс?н. Уран зураачид гэрэл, с??дрийг судалж, тэр ч б?? хэл Леонардо да Винчи х?ний биеийн б?тцийг судалж, уран зургийн шинэ аргыг бий болгож байлаа. Ийнх?? гоо з?йн тогтсон ойлголтууд бий болсон юм.
Уран барилгын хувьд, Филиппо Брунеллески эртний сонгодог барилгуудын туурийг судлан хэв маягийг нь дахин сэргээхэд нэлээд хувь нэмрээ оруулсан уран барималч юм. Т??ний гол б?тээл нь Флоренцийн цогчин дуганы б?мб?г?р оройт байгууламж юм[4]. Ийм зарчмаар баригдсан анхны барилга нь Мантуад Альбертагийн барьсан Гэгээн Эндрюгийн с?м байлаа.
Уран зохиол
[засварлах | кодоор засварлах]Сэргэн мандалтын ?еийн уран зохиолын эхлэлийг анхлан тавьсан зохиолч болох Данте Алигери (1265—-1321) нь тэр ?еийн х?м??сийн байдлыг “Туульс” (с??лд “Тэнгэрлэг туульс” гэж нэрлэгдэх болсон) хэмээх ж?жигтээ тодорхой ?г??лсэн байдаг. С?р жавхлант Дантег б?тээсэн уг нэрээр ?р хойч нь х?ндэтгэл бишрэлээ илэрхийлжээ. Сэргэн мандалтын ?еийн уран зохиолд уг б?х талаараа х?гжс?н буюу ч?л??тэй, уран, б?тээлч м?н тэр ?еийн х?м??нлэг шинж??д илэрч байлаа. Франческо Петраркийн (1304—1374) хайрын сонетууд х?ний дотоод ерт?нцийн г?нийг нээж, х?ний сэтгэлийн илрэлийн баялгийг нээж ?г?в. XIV—XVI зуунуудад Италийн уран зохиол х?гжин цэцэглэж Петраркийн ш?лг??д, Жованни Боккаччогийн (1313—1375) ?г??ллэг??д, Никколо Макиавеллигийн (1469—1527) нийгмийн тухай эрдэм шинжилгээний б?тээл, Лудовико Ариостогийн (1474—1533) м?н Торквато Тассогийн (1544—1595) зохиолууд бусад орнуудад т?гэн тарж, Эртний Грек, Ромын уран зохиолууд буюу сонгодог уран зохиолын тоонд багтжээ.
Д?рслэх урлаг
[засварлах | кодоор засварлах]Сэргэн мандалтын ?еийн уран зурагт мэргэжлийн зураачид байгаль, х?ний анатоми, амьдралын м?н чанар, гэрлийн болон бусад ?зэгдл??дийн тусгалд анхаарсан байдаг. Сэргэн мандалтын ?еийн уран зураачид уламжлалт шашны сэдэвтэй б?тээл туурвидаг байснаад?рслэх урлагийн шинэ арга барил хэрэглэх болж эзэлх??ний нарийн б?тэц, байгалийн уран зураг (пейзаж)-ийг арын фон болгон ашиглах болжээ. Энэ нь тэдний б?тээлийг ил?? бодит, амьд болгож ?мн? туурвидаг байсан шашны б?тээлээс огт ??р болгожээ.
Дуу х?гжим
[засварлах | кодоор засварлах]Сэргэн мандалтын ?ед мэргэжлийн дуу х?гжим нь с?мийн соёл урлагийн шинжээ б?рм?с?н гээж, ардын х?гжимд ил?? н?л??лж байжээ. XIV зуунд ?Арс Нова? (?Шинэ урлаг?) б?тээл??д болох хоолойн ба хоолойн-х?гжмийн олон т?рлийн дуу авианы урлаг дээд т?вшинд х?ртлээ Английн (XV зуунд), Голландын (XV—XVI зуунд), Ромын, Венециийн, Францын, Германы, Польшийн, Чехийн (XVI зуунд) болон бусад сургуулиудад судлагдан х?гжжээ. Шашны бус маш олон т?рлийн х?гжмийн урлагийн т?рл??д бий болж байлаа: Италид — фроттол ба вилланел, Испанид - вильянсико, Англид -баллад, мадригал буюу Италид ??ссэн (Лука Маренцио, Якоб Аркадельт, Жезуальдо да Веноза) боловч Францын найрал дуу болсон дуу зэрэг юм. Хамгийн гол нь энэх?? зохиолуудыг б?тээсэн х?м??с алуулсан байдаг юм.
Шинжлэх ухаан
[засварлах | кодоор засварлах]

XIV—XVI зуунд ерт?нц болон ерт?нц?д х?ний эзлэх байр суурийг т?с??л?н бодох х?ний т?с??лл?лд боловсролын х?гжил их н?л??лжээ. Эртний судалгааны ажлууд олдож, м?н хэвлэл бий болсон нь сурах ?йл явцыг ардчилж, санаагаа нийтэд х?ртээмжтэй болгоход д?х?м болгожээ.
1492 онд Христофер Колумб Америк тивийг нээсэн нь Птолмей (геометр), Гален (анагаах ухаан) зэрэг эртний эрдэмтдийн ерт?нцийг ?зэх сонгодог онол амьдралд ?л нийцэж буйг тодорхой болгох эхлэл болжээ. Тийм ч учраас энэ ?еийг шинжлэх ухааны хувьсгалын ?е буюу орчин ?еийн шинжлэх ухааны эхлэл гэдэг[5]. Галилео Галилей, Тихо Брахе, Иоханнэс Кеплер нар шинжлэх ухаанд дэвшил авчирсан нээлт??дийг чухам энэ л ?ед хийжээ[6]. Шинэ шинжлэх ухаанч аргууд одон орон, физик, биологи, анатомийн салбарын х?гжилд ихээхэн хувь нэмэр оруулсан билээ.
Газарз?йн агуу нээлт??д, Николай Коперникийн ерт?нцийн нар т?втэй систем зэрэг нь х?м??сийн Дэлхийн хэмжээний болон Галактикт орших Дэлхийн байрлалын тухай х?м??сийн т?с??ллийг ??рчилжээ. Харин Парацельс болон Везалиус нар анх удаа х?ний биеийн б?тэц, ?йл ажиллагаа, т??нд болж буй ?йл явцуудыг судалж анагаах ухаан, анатомийн шинжлэх ухааныг судлах эхлэлийг тавьжээ.
Нийгмийн ухааны шинжлэх ухаанд томоохон ??рчл?лт??д гарчээ. Жан Боден болон Никколо Макиавеллигийн судалсан т??хэн ба нийгмийн ?йл явцууд нь анх янз б?рийн б?лгийн х?м??сийн хоорондоо болон тэдний сонирхлуудын хоорондоо харилцан ?йлчилж буй х?чийн ?р д?н гэж судлагдах болсон байна. Энэ ?ед “т?гс” нийгмийн харилцааг бий болгох оролдлогыг хийж байсан (Томас Морын "Утопи арал", Томмазо Кампанеллагийн "Нарны хот").
Эртний соёл урлагийг судлах болсны ачаар эртний олон судар ном дахин бичигдэж, бараг б?х х?м??нлэг ёсыг судлагчид сонгодог латин болон эртний грек хэлийг судалдаг болсон. Ер?нхийд??, энэ ?еийн бурханд итг??лэн мэхлэн т??р?гд??лэх зан ?йл шинжлэх ухааны ололт болон х?гжилд муу н?л?? ?з??лж байлаа. Шинжлэх ухааны ололт амжилт, XVII зууны Шинжлэх ухааны хувьсгал нь Сэргэн мандалтын Реформац (шашны шинэчлэлт)-тай холбоотой.
Шашин
[засварлах | кодоор засварлах]
Сэргэн мандалт нь х?н ба Бурханы хоорондын харилцааг х?м??ст ойлгуулах замаар орчин ?еийн шашин судлалд х?чтэй н?л?? ?з??лсэн[7].
Г?н ухаан
[засварлах | кодоор засварлах]XV зуунд (1459) Флоренцид Карежи тосгон дахь Платоны академи байгуулагдсан. Сэргэн мандалтын ?еийн философичид:
- Кузагийн Николас
- Леонардо Бруни
- Марсилио Фичино
- Николай Коперник
- Пико делла Мирандола
- Лоренцо Валла
- Пьетро Помпонацци
- Жан Боден
- Мишэль Монтень
- Томас Мор
- Роттердамын Эразм
- Мартин Лютер
- Томмазо Кампанелла
- Жордано Бруно
- Никколо Макиавелли
Тархалт
[засварлах | кодоор засварлах]20-p зуунаас эрдэмтэд Сэргэн мандалтыг б?с нутаг, ?ндэсний х?д?лг??н тус б?рээр хуваан авч ?зэх болсон.
Италийн Сэргэн мандалт 1450 он х?ртэл бусад орнуудад бараг н?л??лд?гг?й байв. 1500 оноос хойш уг хэв маяг нь тив даяар тархжээ. Гэхдээ Барокын эрин эхэлтэл ихэнх хожуу ?еийн Готик н?л?? байр сууриа алдааг?й байсаар байв. Голланд, Герман, Францын нутаг дэвсгэрт Италийн сэргэн мандалтаас хэд хэдэн шинжээр ялгаатай ??р хэв маягийн урсгал бий болсон ба т??нийг “Хойд з?гийн орнуудын Сэргэн мандалт” гэж нэрлэжээ. Ялангуяа уран зургийн хэв маяг Италийнхаас ялгагдаж байлаа: уран зургуудад готик урлагийн уламжлал ба ур чадварыг голчлон анхаарч, эртний уламжлал м?н х?ний биеийн б?тцийн мэдлэгт анхаарал бага хандуулж байжээ. Энэ ?еийн алдартай уран б?тээлчид - Альбрехт Дюрер, Бага Ханс Хольбайн, Том Лукас Кранах, Том Питер Брюгель нар байжээ. Хожуу ?еийн готик хэв маягаар уран б?тээл туурвидаг Ян ван Эйк, Ханс Мемлинг нарын зарим б?тээлд м?н Сэргэн мандалтын ?мн?х ?еийн хэв маяг илэрч байв.
Англи
[засварлах | кодоор засварлах]
Англид Элизабетын эриний ?ед Уильям Шекспир, Кристофер Марлоу, Эдмунд Спенсер зэрэг зохиолчдын б?тээл??д Английн сэргэн мандалтын эхлэлийг тавьсан билээ.
Эшлэл
[засварлах | кодоор засварлах]- ↑ Severy, Merle (1970). The Renaissance – Maker of Modern Man. National Geographic Society. ISBN 0870440918.
{{cite book}}
: Unknown parameter|coauthors=
ignored (|author=
suggested) (help) - ↑ Kirshner, Julius, Family and Marriage: A socio-legal perspective, Italy in the Age of the Renaissance: 1300–1550, ed. John M. Najemy (Oxford University Press, 2004) p.89 (Retrieved on 10-05-2007)
- ↑ Burckhardt, Jacob, The Revival of Antiquity', The Civilization of the Renaissance in Italy (Memento 7. Д?р?вд?гээр сар 2007 цахим архивт) (trans. by S.G.C. Middlemore, 1878)
- ↑ Hooker, Richard, Architecture and Public Space (Memento 22. Тавдугаар сар 2007 цахим архивт) (Retrieved on May 10, 2007)
- ↑ Butterfield, Herbert, The Origins of Modern Science, 1300–1800, p. viii
- ↑ "Scientific Revolution" in Encarta. 2007. Archive copy (Memento 5. Арванхоёрдугаар сар 2003 цахим архивт)
- ↑ Open University article on Religious Context in the Renaissance (Retrieved on May 10, 2007)